Warm, warmer, warmst…. Enkele berekeningen van onder meer het Europees en Amerikaans weermodel opteren voor een ongekende hitte-uitbraak in grote delen van Europa. Of de extreemste hitte Nederland bereikt is nog onzeker, maar zeer warm wordt het wel.

Toenemende droogte dwingt boeren tot het beregenen van hun gewassen. Foto: Ab Donker

Al een tijdje vertonen de weermodellen behoorlijk extreme temperaturen voor halverwege de julimaand, ook in Nederland. Wel moet opgetekend worden dat de hitte lang niet door alle berekeningen wordt ondersteund. Het overgrote deel gaat weliswaar voor tropische warmte, maar slechts een enkeling kiest voor 40 plussers. Daarmee is de kans van uitkomen minder dan 5%.

De weermodellen maken meerdere berekeningen per run per dag waarbij de beginpositie telkens iets verstoord wordt. Daardoor komt er per lid een ander scenario uit de bus. Één van die leden wordt de hoofdberekening genoemd waarvan uitgebreide weerkaarten beschikbaar zijn. Juist die hoofdberekening zit al enkele dagen bovenin de grafiek en komt dus met uitzonderlijk hete weerkaarten op de proppen.

Uitsnede van de temperatuurkaart van GFS voor 17 juli 2022. Afbeelding: WXCHARTS

Daarom is het in geval van extreme weerkaarten altijd goed om de weerpluim te bekijken. In één oogopslag is dan op te maken of het scenario van de hoofdberekening breed wordt gedragen of juist een berekening is die op zichzelf staat.

In de berekeningen van afgelopen dagen is te zien dat de extreemste hitte niet breed gedragen wordt. Slechts een enkeling gaat voor het zuidoosten voor maxima tot boven 40 graden. Het Amerikaanse GFS gooit er zelfs nog een schepje bovenop en komt met 45 graden als maximumtemperatuur voor die regio. De hoofdrun van de Amerikanen gaan voor het midden ook voor 40 plussers, maar daar moeten de uitschieters van het Europese model niks van weten. Het warmste lid komt bij hen met moeite aan 35 graden.

Tropische warmte

Dat het in de loop van komende week zomers en uiteindelijk tropisch warm wordt lijkt inmiddels wel zeker, maar in welke vorm en tot welke extremen de atmosfeer boven Nederland uiteindelijk zal komen is nu nog niet in te schatten. Aangezien 40 graden en hoger nagenoeg onhaalbaar is in Nederland en het scenario met dergelijke temperaturen slechts door een enkeling gedragen wordt, achten wij de kans klein dat we nieuwe records gaan verbreken.

De temperatuurpluim van KNMI voor het zuidoosten

Drie jaar geleden lukte dit wel en werd het voor het eerst sinds het begin van de weermetingen 40 graden in Nederland. Wel was toen sprake van een gortdroog verleden en zeer veel zon. Beiden versterkten de opwarming van het aardoppervlak wat kon resulteren in extreem hoge temperaturen. Momenteel is er een neerslagtekort, maar van grootschalige droogte is nu geen sprake. Zolang er nog vocht in de bovenste laag van de grond zit zal dit ten koste gaan van de opwarming.

Mocht de zon, droogte en hitte lang genoeg aanhouden dan zullen de maxima telkens wat hoger uitkomen en neemt de kans op veertigers vanzelfsprekend toe, maar of de stroming daarvoor lang genoeg gunstig blijft is dan maar weer de vraag. Veel onzekerheden dus, met minder dan 5% kans op 40+, maar niet onmogelijk.